ในการพัฒนา Web Application เรามักจะเจอ Requirement หลักๆ สองประเภท ได้แก่ Functional Requirements (ข้อกำหนดเชิงฟังก์ชัน) และ Non-Functional Requirements (ข้อกำหนดที่ไม่ใช่เชิงฟังก์ชัน) ซึ่งทั้งสองประเภทนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความสำเร็จของโปรเจกต์
1. Functional Requirements (ข้อกำหนดเชิงฟังก์ชัน)
Functional Requirements คือสิ่งที่เราต้องการให้ระบบ “ทำอะไรได้บ้าง” หรือ “มีฟังก์ชันการทำงานอะไรบ้าง” โดยจะอธิบายถึงพฤติกรรมของระบบในสถานการณ์ต่างๆ และปฏิสัมพันธ์ของผู้ใช้งานกับระบบอย่างชัดเจน
ตัวอย่าง Functional Requirements ที่พบบ่อย:
ระบบจัดการผู้ใช้งาน (User Management System):
- ผู้ใช้งานสามารถ ลงทะเบียน (Register) บัญชีใหม่ได้
- ผู้ใช้งานสามารถ เข้าสู่ระบบ (Login) และ ออกจากระบบ (Logout) ได้
- ผู้ดูแลระบบสามารถ เพิ่ม (Add), แก้ไข (Edit), ลบ (Delete), และ ดู (View) ข้อมูลผู้ใช้งานได้
- ผู้ใช้งานสามารถ กู้คืนรหัสผ่าน (Password Recovery) ได้
ระบบจัดการสินค้า (Product Management System):
- ผู้ดูแลระบบสามารถ เพิ่ม (Add), แก้ไข (Edit), ลบ (Delete), และ ดู (View) ข้อมูลสินค้าได้
- ผู้ใช้งานสามารถ ค้นหาสินค้า (Search Product) และ กรองสินค้า (Filter Product) ตามหมวดหมู่, ราคา ฯลฯ ได้
- ระบบแสดง รายละเอียดสินค้า (Product Detail) พร้อมรูปภาพและคำอธิบาย
ระบบตะกร้าสินค้าและการชำระเงิน (Shopping Cart & Payment System):
- ผู้ใช้งานสามารถ เพิ่มสินค้าลงตะกร้า (Add to Cart), ลบสินค้าออกจากตะกร้า (Remove from Cart), และ แก้ไขจำนวนสินค้าในตะกร้า (Update Quantity) ได้
- ระบบคำนวณ ราคารวม (Total Price) ในตะกร้าสินค้า
- ผู้ใช้งานสามารถ เลือกวิธีการชำระเงิน (Select Payment Method) ได้หลากหลาย (เช่น บัตรเครดิต, พร้อมเพย์)
- ระบบสามารถ ประมวลผลการชำระเงิน (Process Payment) ได้อย่างปลอดภัย
ระบบแสดงผลข้อมูล (Data Display & Interaction):
- ระบบแสดงข้อมูลในรูปแบบ ตาราง (Table), กราฟ (Chart), หรือ การ์ด (Card) ที่เข้าใจง่าย
- ผู้ใช้งานสามารถ เรียงลำดับข้อมูล (Sort Data) และ แบ่งหน้า (Paginate) ได้
- ผู้ใช้งานสามารถ ดาวน์โหลดข้อมูล (Download Data) ในรูปแบบต่างๆ (เช่น CSV, PDF)
ระบบสื่อสาร (Communication System):
- ผู้ใช้งานสามารถ ส่งข้อความ (Send Message) หรือ แสดงความคิดเห็น (Comment) ได้
- ระบบสามารถ แจ้งเตือน (Notification) ผู้ใช้งานเมื่อมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้น
2. Non-Functional Requirements (ข้อกำหนดที่ไม่ใช่เชิงฟังก์ชัน)
Non-Functional Requirements คือสิ่งที่อธิบายว่าระบบ “ทำงานได้ดีแค่ไหน” หรือ “มีคุณสมบัติอะไรบ้าง” นอกเหนือจากฟังก์ชันการทำงานหลักๆ มักเกี่ยวข้องกับคุณภาพของระบบ ประสิทธิภาพ และประสบการณ์ผู้ใช้งาน
ตัวอย่าง Non-Functional Requirements ที่พบบ่อย:
ประสิทธิภาพ (Performance):
- ความเร็วในการตอบสนอง (Response Time): เช่น หน้าเว็บโหลดเสร็จภายใน 3 วินาทีสำหรับผู้ใช้งาน 90%
- ความสามารถในการรองรับ (Scalability): ระบบสามารถรองรับผู้ใช้งานพร้อมกันได้ 1,000 คนโดยไม่ลดทอนประสิทธิภาพ
- ปริมาณงานสูงสุด (Throughput): ระบบสามารถประมวลผลคำขอได้ 500 รายการต่อวินาที
ความปลอดภัย (Security):
- ระบบต้องมีการ เข้ารหัสข้อมูล (Data Encryption) ทั้งในการส่งและจัดเก็บ
- มีการ ตรวจสอบสิทธิ์ (Authentication) และ การอนุญาต (Authorization) ผู้ใช้งานอย่างเข้มงวด
- ป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์ที่พบบ่อย (เช่น SQL Injection, XSS)
ความน่าเชื่อถือ (Reliability):
- ความพร้อมใช้งาน (Availability): ระบบต้องพร้อมใช้งาน 99.9% ของเวลา
- การกู้คืนจากความผิดพลาด (Disaster Recovery): ระบบสามารถกู้คืนข้อมูลและบริการได้อย่างรวดเร็วในกรณีที่เกิดความผิดพลาด
ความสามารถในการใช้งาน (Usability):
- ประสบการณ์ผู้ใช้งาน (User Experience – UX): หน้าตาของระบบใช้งานง่าย, เข้าใจง่าย, และเป็นมิตรกับผู้ใช้งาน
- การเข้าถึง (Accessibility): ระบบสามารถใช้งานได้โดยผู้ใช้งานที่มีความพิการ (เช่น รองรับการอ่านหน้าจอ)
- ความสอดคล้อง (Consistency): การออกแบบและการทำงานของระบบมีความสอดคล้องกันทั่วทั้งแอปพลิเคชัน
ความสามารถในการบำรุงรักษา (Maintainability):
- ความสามารถในการแก้ไข (Modifiability): โค้ดของระบบเขียนอย่างเป็นระเบียบ ทำให้ง่ายต่อการแก้ไขและปรับปรุง
- ความสามารถในการขยาย (Extensibility): ระบบสามารถเพิ่มฟังก์ชันใหม่ๆ ได้อย่างง่ายดายในอนาคต
ความเข้ากันได้ (Compatibility):
- ระบบสามารถทำงานร่วมกับ บราวเซอร์ต่างๆ (Browser Compatibility) (Chrome, Firefox, Safari)
- สามารถทำงานได้บน อุปกรณ์หลากหลาย (Device Compatibility) (Desktop, Mobile, Tablet)
การทำความเข้าใจทั้ง Functional และ Non-Functional Requirements จะช่วยให้การวางแผนและพัฒนา Web Application เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและตอบโจทย์ความต้องการทางธุรกิจได้อย่างแท้จริงครับ
